GÜNEŞ TUTULMASINDA HASSAS AYAR

Güneş tutulması, Ay'ın Dünya ile Güneş arasına girmesi ile meydana gelen bir gökyüzü hâdisesidir. Bu hâdise, eski medeniyetlerden beri, insanoğlunun hep ilgisini çekmiş ve her zaman tefekküre açık bir konu olmuştur. Meselâ, bir Ay tutulması neden Dünya'da gece olan her yerden izlenebilir? Diğer yandan Güneş tutulmasının Dünya üzerinde izlenmesi niçin sadece 300 km. çaplı bir koridor ile sınırlıdır? Güneş tutulması iki şarta bağlıdır: Birincisi Ay yörüngesinin Dünya'nın yörünge düzlemi ile çakışması, ikincisi de Ay'ın yeni ay durumunda olmasıdır. Belki yılda 12 ay olmasına bağlı olarak 12 defa güneş tutulması beklenebilir; fakat yörünge düzlemleri arasındaki beş derecelik açı, bu çakışmayı seyrek hâle getirmektedir. Bir Güneş tutulmasında Ay'ın Dünya üzerine düşen gölge çapı, 300 km. iken Ay tutulmasında Dünya'nın ay üzerine düşen gölge çapı 12.000 km'dir. Yeryüzünden çıplak gözle bakıldığında en parlak ve en ayrıntılı görülebilen gökcisimleri Güneş ve Ay'dır. Her ikisi de insanoğlunun biyolojik, psikolojik ve sosyal yapısı üzerinde Cenabı Hakk'ın izni ve keremiyle çok büyük tesirlere sahiptir. Ay ve Güneş tutulmasında nice hikmet vardır. Yaklaşık 1,5 milyon km. çaplı devasa bir gökcismi olan Güneş ile 3.500 km. çaplı Ay'ın, yeryüzünden bakıldığında tam olarak birbirini örtmesi İlâhî Kudret'in bir mu'cizesidir. Güneş ve Ay fezadaki yörüngelerine öyle bir hassas hesapla yerleştirilmeli ki, Güneş tutulması esnasında bu kadar fazla olan büyüklük farkı yeryüzündeki gözlemci tarafından fark edilmesin. Bu ise, Güneş ve Ay'ın Dünya'ya olan mesafelerinin büyüklükleri ile ters orantılı olduğunda mümkündür. Bu hassas ve mükemmel ayara bilim adamları, 'genişlik açısı' veya 'açısal genişlik' ismini vermiştir. Yani Güneş tutulmasının tam olarak gerçekleşmesi için, Güneş'in genişlik açısı ile Ay'ın genişlik açısının birbiri ile aynı olması gerekmektedir. Matematik diliyle ifade edecek olursak: Ay'ın Çapı / Ay-Dünya arası uzaklık = Güneş'in çapı / Güneş-Dünya arası uzaklık Ay'ın çapı 3.474 km., Ay-Dünya arası uzaklık 376.000 km., Güneş'in çapı 1.400.000 km., Güneş-Dünya arası uzaklık 149.000.000 km. olarak alınırsa; birbirine yakın iki oran elde edilir. 3.474 / 376.000 = 0,009239361 1.400.000 / 149.000.000 = 0,009395973 Görüldüğü gibi, birbirini hiç bağlamayan ve birbiri ile hiç alâkası olmayan bu rakamların birbirine nispeti, çok yakın çıkıyor. Bu da, her şeyi ince bir hesapla eviren, çeviren ve hikmetle yapan büyük bir Yaratıcı'yı (Hakîm-i Müdebbir ve Kadir-i Zülcelâl'i) gösterir. Bazı belgesel kanallarında, dergi ve kitaplarda Güneş tutulması izah edilirken ya gafletten veya kasten bu hâdisenin kritik noktası olan "genişlik açısı" üzerinde yeterince durulmaz. Eğer bu kanun da Güneş tutulması ile birlikte zikredilse, insanlar bunca ince hesapları bilen Vahid'in Ay ve Güneş'i de yarattığına şahit olacak, Cenab-ı Hakk'ın bütün mevcudat üzerindeki Vahdaniyet ve Ehadiyetini anlama şansı bulacaktır. Zîrâ bu gökyüzü hâdisesi, Kur'ân'da mealen şöyle zikredilmektedir: "Gece, gündüz Güneş ve Ay, O'nun varlığını gösteren âyetlerdendir. Güneş'e veya Ay'a secde etmeyiniz. Bütün bunları yoktan var eden Allah'a secde ediniz." (Fussilet, 41/37). Peygamber Efendimiz de (sallallahü aleyhi ve sellem) bu konuda şöyle buyurur: "Şüphesiz Güneş ve Ay Allah'ın mu'cizelerinden bir mu'cizedir. Bir kimsenin ölümü veya dünyaya gelmesi yüzünden tutulmazlar. Bunu görünce Allah'a dua edin, namaz kılın ve sadaka verin." (Müslim, Kusuf, 3901; Mâlik, Muvatta', I, 186; Beyhakî, III, 323, 324; Şevkânî, a.g.e., III, 325). Yukarıda da tarif edildiği gibi Güneş tutulması sebepler dairesinde vuku bulmaktadır. Bu ise, bir imtihan sırrıdır. Eğer herkesin şahit olduğu bu hâdise tabiatüstü olsaydı, sırrı teklif bozulur, herkes imana mecbur olurdu. Bu ise, her işi hikmetle yapan Hakîm-i Zülcelâl'in hikmetli işine münafidir. Bu sebepten Güneş tutulması, gökyüzünde Sünnetullah olarak isimlendirilen kanunlara uygun şekilde cereyan eden hâdiselerden biridir. İnsana düşen ise, aklını kullanıp sebep perdesinin arkasındaki hakiki faili fark etmektir. Bir başka ifadeyle, Güneş'i yaratan Zât kimse Ay'ı da yaratanın O (celle celâlühü) olduğunu idrak etmektir.